Panama Kanalı’nın Yerini Alabilecek Potansiyele Sahip Nikaragua Kanalı Neden Hiç Tamamlanamadı? (50 Milyar Dolar Yatırım Yapılmıştı!)
Panama Kanalı’nın önemini anlamadan, Nikaragua Kanalı’nın hikâyesini kavramak zor olabilir. Panama Kanalı, sadece Atlantik’ten Pasifik’e geçen gemiler için bir geçiş yolu değil, aynı zamanda küresel ticaretin kalbinde yer alan bir hayati noktadır.
Ancak Nikaragua, Panama Kanalı’nın yetersiz kaldığı noktaları değerlendirerek çok daha iddialı bir proje önerdi.
Yüzyıllar boyunca unutulan bu proje, 19. yüzyılda yeniden gündeme geldi.
İspanya, Fransız saldırıları altında zayıflamış ve Orta Amerika’daki kolonileri bağımsızlıklarını ilan ederek Federal Orta Amerika Cumhuriyeti’ni kurmuştu. Yeni kurulan devlet, Atlantik ve Pasifik Okyanusları arasında bir kanal inşa etmenin kendilerini zengin ve güçlü bir ticaret merkezi hâline getirebileceğini düşündü.
Nikaragua Kanalı güzergâhı, San Juan Nehri’ni ve Nikaragua Gölü’nü takip ederek Pasifik’e ulaşan bir rotayı içeriyordu. Ancak yeni kurulan bu devletin, ekonomik kaynakları yetersizdi ve devasa proje için dış yatırımcılara ihtiyaç duyuluyordu.
ABD, projeye ilgi gösterdi fakat Federal Orta Amerika Cumhuriyeti’nin istikrarsız yapısından dolayı bu projeye yatırım yapmaktan çekindi.
Aynı dönemde ABD, Panama’da başarısız olan Fransız kanal projesi ile de ilgilenmeye başladı.
Fransızlar, Panama’daki zorlayıcı koşullar ve yüksek maliyetler nedeniyle projeyi yarıda bırakmışlardı. Fransızlar, ABD’ye 40 milyon dolara bu projeye ait altyapıyı ve çalışmalarını satmayı teklif etti.
Fransızlar, bu süreçte Nikaragua’yı kötülemek için propaganda kampanyaları başlattı. Nikaragua’daki Momotombo Dağı’ndaki volkanik patlamaları manşetlere taşıyan gazeteler ve pullar basıldı.
Bu durum, Kongre üyelerini Nikaragua’nın volkanik aktiviteleri nedeniyle tehlikeli olduğu konusunda ikna etti. 1902 yılında, Kongre Panama Kanalı’na yatırım yapmaya karar verdi ve Nikaragua Kanalı planları rafa kaldırıldı.
2012 yılı, bu eski hayalin yeniden canlandığı bir dönüm noktası oldu. Çinli milyarder Wang Jing, Nikaragua hükûmeti ile bir anlaşma imzalayarak Hong Kong Nikaragua Geliştirme Grubu’nu (HKND) kurdu.
Wang Jing, 50 milyar dolarlık bu devasa projeyi finanse edebileceğini ve dünyanın en büyük gemilerini taşıyacak bir kanal inşa edebileceğini iddia etti. 2014 yılında, Nikaragua’da sembolik olarak ilk kazma töreni yapıldı.
Nikaragua halkı, kanalın inşa edileceği bölgelerdeki yüzlerce topluluğun yerinden edileceği ve çevresel tahribatın ciddi boyutlara ulaşacağı endişesiyle sokaklara döküldü. Kanalın yağmur ormanlarını ve Nikaragua Gölü gibi doğal yaşam alanlarını tahrip etme riski büyük tepkilere yol açtı.
Wang Jing’in ekonomik gücü de bir başka büyük engel olarak ortaya çıktı. 2015 yılında Çin borsasında yaşanan büyük bir kriz, Jing’in servetinin büyük bir kısmını yok etti.
Jing, bu durumun kanal projesini etkilemeyeceğini söylese de gerçekte durum farklıydı. 2014’teki törenin ardından, kanal inşaatı için somut bir ilerleme kaydedilmedi. 2018 yılına gelindiğinde, Wang Jing’in şirketi HKND ortadan kayboldu, ofisleri boşaltıldı ve internet siteleri kapandı.
Nikaragua Kanalı, tarih boyunca birçok kez hayal edilmiş, planlanmış ancak asla gerçekleştirilememiş bir proje olarak tarihteki yerini alıyor. Peki, bu asırlık hayal bir gün gerçek olacak mı? Bunu zaman gösterecek.
