Analog dönem boyunca çerçeve oranlarının 1.15:1, 2.76:1 gibi yatay bir ölçekte düzenlendiğini belirten uzmanlar, 4:3 ekran oranının ise filmlerin gösterilmesinde sorun yaşanmaması adına kabul edildiğini belirtiyor. 1970’lerde televizyonda gerçek sinema. Doç. Dr.
Üsküdar Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Price, yeni medya teknolojileri ile hayatımıza giren dikey ölçekli görüntü çekiminin kullanım alanlarına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Kare hızları yatay ölçekte düzenlendi
Yeni medya teknolojilerinin sadece yeni bir vizyon rejimine değil, aynı zamanda Rönesans’tan bu yana perspektif algısında yeni bir kırılmaya işaret ettiğine işaret eden Doç. Cem Meblağ, “20. yüzyılın başında klasik kitle iletişim araçlarından biri olan sinemaya bakıldığında görsel-işitsel bir sanat dalı olarak bir önceki dönemin kodlarını kullandığı görülmektedir. başta tiyatro olmak üzere sanat dallarını biçimsel kodlar ve içerik açısından ele alır ve yeniden yorumlar. Analog sinema, ışığa duyarlı bir selüloit şerit üzerinde sabitlenen ve görüntülenen bir sinemadır. Üslup kodu olarak yatay formatta film çekiminde, her iki gözün konumundan kaynaklanan görüş durumu, teknik ve ekonomik sebepler, batı gösteri sanatlarında sahne ve oturma düzeninin yarattığı alışkanlıklar ve Hikâye anlatımında kolaylık sağlayacak yatay kompozisyonlar hakimdir. Bu nedenle analog dönemde en boy oranları yatay ölçekte 1.15:1, 2.76:1 olarak ayarlandı.” söz konusu.
4:3 en boy oranı kabul edildi
Sinemada yatay çerçevenin benimsenme sebeplerine bakıldığında Doç. Cem Price, “1950’li yıllara gelindiğinde televizyonun görsel rejim üzerindeki etkisi ortaya çıktı. Ulusal Televizyon Standartları Komitesi (NTSC), televizyon monitörlerinin yüksekliğini ve genişliğini 4:3’e göre standartlaştırdı. 1970’li yıllarda televizyon ve sinema sektörünün ortasındaki ekonomik çıkarlar göz önüne alındığında, gerçek sinema için çekilen filmlerin televizyonda gösterilmesinde sorun yaşanmaması adına genel olarak 4:3 ekran oranı kabul görmüştür. 16:9 formatı, gözün fizyolojik yapısından ve insanların yatay düzlemde dikeyden daha geniş bir görüş alanına sahip olmasından yola çıkarak panoramik bir görüntü sunuyor.” dedi.
Sinemada dikey çekim ölçeklerine aralıklı yaklaşımlar
Doç. Cem Meblağ, ‘Görsel malzemelerin yapım ve dağıtım aşamalarındaki kare hızlarının son kırılma noktası akıllı telefonlarda yaşandı’ diyen Dr. Cem Meblağ, sözlerini şöyle tamamladı:
“Akıllı telefonların dikey tutulacak şekilde tasarlanması, dikey görüntü yakalamayı ön plana çıkardı. Amatör görüntü üretimi ve tüketiminin son yıllarda daha çok taşınabilir cihazlarda yapıldığı göz önüne alındığında, teknik cihazın özelliklerinin bu bağlamda görsel-işitsel malzemenin biçimsel özelliklerini etkilediği söylenebilir. Amatör çekimlerde öne çıkan dikey formatın aksine ana akım sinemanın artık bu çekim ölçeklerine fasılalı olarak yaklaştığını söylemek mümkün. Deneysel dikey sinema dışında, bu formatta sinema filmi üretimi, sosyal medya platformlarında ve kısa amatör video çekimleri için halen kullanılmaktadır. Günümüzde dijital bir kültürel alanda yaşarken, yeni medya araçlarının görme eylemini yeni biçimsel kodlar üzerinden inşa ettiği görülmektedir. Üretilen bu yeni görsel estetik alan, yalnızca geçmişin biçimsel anlatı kodlarının yapısökümüne uğradığı bir aşama değil, aynı zamanda teknik araç ve kişilerin ortasında tarihsel olarak kurulan yeni bir bağlantı biçimidir.”
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
